Πέσε σε χειμερία νάρκη… μπορείς!

Σε άκρως εντυπωσιακά αποτελέσματα έφτασαν οι επιστήμονες που μελέτησαν για πρώτη φορά σε μεγαλύτερο βάθος το φαινόμενο της χειμερίας νάρκης μεγάλων ζώων όπως οι αρκούδες, διαπιστώνοντας πράγματα που θα μπορούσαν να αποδειχτούν πολύ χρήσιμα και στους ανθρώπους. Ο στόχος είναι στο μέλλον οι άνθρωποι "να το κάνουν όπως οι αρκούδες", δηλαδή να πετυχαίνουν κατά βούληση σημαντική επιβράδυνση του μεταβολικού ρυθμού, κάτι που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί από
τους γιατρούς π.χ. σε θύματα δυστυχημάτων, μέχρι τους αστροναύτες στα διαπλανητικά ταξίδια.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον φυσιολόγο-ζωολόγο καθηγητή, Μπράϊαν Μπαρνς του Ινστιτούτου Αρκτικής Βιολογίας του πανεπιστημίου της Αλάσκα στις ΗΠΑ, που δημοσίευσαν τη σχετική μελέτη στο περιοδικό "Science", σύμφωνα με το BBC και το Γαλλικό Πρακτορείο, για πρώτη φορά παρακολούθησαν σε συνεχή βάση, για ένα ολόκληρο χειμώνα, την φυσιολογία των αρκούδων. Πάνω στα ζώα, που είχαν πέσει σε χειμέρια νάρκη, είχαν τοποθετήσει ραδιοπομπούς και ειδικούς αισθητήρες (καταγραφής της θερμοκρασίας, του καρδιακού ρυθμού, της κατανάλωσης οξυγόνου, της κίνησης των μυών, της εγκεφαλικής δραστηριότητας κ.α.), ενώ στον χώρο υπήρχαν και υπέρυθρες κάμερες.

Μετά από πέντε μήνες παρατηρήσεων οι επιστήμονες, μεταξύ άλλων, διαπίστωσαν ότι στις αρκούδες -σε αντίθεση με άλλα μικρά ζώα που επίσης πέφτουν σε νάρκη τον χειμώνα- η θερμοκρασία του σώματός τους πέφτει μόνο κατά πέντε έως έξι βαθμούς Κελσίου το πολύ (από 38 σε 33 βαθμούς), ενώ ο μεταβολισμός και η κατανάλωση οξυγόνου μειώνονται κατά 75%, πράγμα που δείχνει ότι κάποιος άλλος άγνωστος βιοχημικός μηχανισμός εμπλέκεται, ο οποίος βοηθά στη διατήρηση της ενέργειας. Όταν κοιμούνται, έχουν μόνο μια έως δύο αναπνοές ανά λεπτό για να κάνουν εξοικονόμηση ενέργειας, ενώ η καρδιά τους λειτουργεί στιγμιαία μόνο κατά την εισπνοή και στο ενδιάμεσο μεταξύ δύο εισπνοών ουσιαστικά σταματά, με συνέπεια οι σφυγμοί τους να είναι μόλις τέσσερις το λεπτό κατά μέσο όρο.

Οι επιστήμονες πολύ ήθελαν να βρουν τρόπους να αναπαράγουν και στους ανθρώπους αυτό τον χαμηλό μεταβολικό ρυθμό και τη μείωση των απαιτήσεων για οξυγόνο. Για παράδειγμα, οι γιατροί στα επείγοντα περιστατικά θα μπορούσαν να επεκτείνουν το "παράθυρο" που έχουν, μετά από ένα δυστύχημα, από εγκεφαλικό ή έμφραγμα, για να προσφέρουν αποτελεσματική ιατρική βοήθεια ανάνηψης, ενώ θα μπορούσαν να βοηθήσουν καλύτερα και όσους ασθενείς αναγκαστικά περνάνε μεγάλες περιόδους ξαπλωμένοι ή καθιστοί. Από την άλλη, αν ο οργανισμός των αστροναυτών μιμούνταν αυτόν της χειμερίας νάρκης, θα ήταν ευκολότερα τα μακρινά διαστημικά ταξίδια.

Όμως, όπως επεσήμαναν οι ερευνητές, πρέπει να γίνουν ακόμα κι άλλες έρευνες, για παράδειγμα προκειμένου να κατανοηθεί πώς ο εγκέφαλος των αρκούδων λειτουργεί χωρίς βλάβη παρά τη σημαντική μείωση του οξυγόνου που εισπνέουν, καθώς επίσης να λυθεί το μυστήριο πώς οι αρκούδες δεν χάνουν σχεδόν καθόλου μάζα από τα οστά και τους μυς τους παρά την μακρόχρονη ακινησία τους. Ακόμα θα αναζητηθούν γονίδια που μπορεί να εμπλέκονται στην χειμερία νάρκη.

Οι αρκούδες, που ροχαλίζουν συχνά δυνατά κατά την χειμερία νάρκη, καταφέρνουν να λειτουργούν σαν ένα "κλειστό κύκλωμα", καθώς δεν τρώνε τίποτε επί μήνες, ακόμα κι αν είναι έγκυες, ενώ η εγκυμοσύνη τους συνεχίζεται κανονικά. Το μόνο που χρειάζεται να παίρνουν από το περιβάλλον τους, είναι αέρας. Ένας ξαφνικός θόρυβος μπορεί να τις τρομάξει, αλλά γρήγορα πέφτουν ξανά σε νάρκη.


protothema.gr